De Arkprijs van het Vrije Woord wordt dit jaar uitgereikt in het Herman Teirlinckhuis in Beersel, in samenwerking met het Willemsfonds Brussels Gewest (meer uitleg over deze uitreiking en bijbehorende tentoonstelling in onze volgende Kortweg). Herman Mennekens, geen onbekende in de wereld van Teirlinck, nam het initiatief namens het Brusselse Willemsfonds.
Even terug in de tijd. August Vermeylen en Herman Teirlinck starten onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog (1946) opnieuw een literair tijdschrift, het Nieuw Vlaams Tijdschrift (NVT). Opnieuw! Vermeylen en Teirlinck zijn oude bekenden van Van Nu en Straks, het iconische fin de siècle-tijdschrift rond de eeuwwisseling.
Binnen de redactie van NVT ontstaat in 1950 de Arkprijs van het Vrije Woord. Marnix Gijsen redactielid bij NVT moest toekijken hoe de Antwerpse provincieraad zijn roman Joachim van Babylon weigert te bekronen, omdat, aldus de katholieke meerderheid, “het de grondslagen van de morele gaafheid aantast”. Herman Teirlinck kruipt namens NVT in de pen en schrijft de beginselverklaring van de ‘ARK van het Vrije Woord’. Teirinck verklaart het Vrije Woord heilig. Schrijvers dienen de schoonheid. Zij moeten de edele ark buiten het bereik van Farizeese handen houden. De Arkprijs van het Vrije Woord is sindsdien een literaire en culturele prijs met een uitgesproken vrijzinnig karakter.
Sinds 1951 wordt de prijs jaarlijks uitgereikt en wordt de naam van de laureaat onder de beginselverklaring in de Ark, een kunstwerk ontworpen door Teirlinck-studenten van Ter Kameren, gegrift.
— Johan Basiliades
