Op de hoek van de Plaskylaan en Saffierstraat in Schaarbeek trekt een bijzondere hoekwoning de aandacht. Het huis-Eekman dateert uit 1930. Op de muur is een herdenkingsplaat aangebracht. Als herinnering aan de eerste bewoners; Alex (1887-1942) en Jo Eekman (1897-1960). Anti-fascisten, pacifisten, verzetsstrijders.
Tot aan haar eigen dood, in 1997, bleef dochter Annette moedig getuigen over de gruwelen van de oorlog en de ontmenselijking door de fascisten…
Jo was Nederlandse. Ze was verpleegster en apothekershulp. Haar man, de Nederlandse Brusselaar Alex Eekman, een stoffenhandelaar, leerde ze kennen tijdens een vredesdemonstratie. Het koppel ging eerst in Rixensart wonen, alvorens naar Schaarbeek te verhuizen. Jo en Alex kregen 6 kinderen. Maar in de woelige jaren ’30 liep er altijd wel nog meer volk rond bij hen thuis… Jo werd actief in de Vrouwenbeweging en in antifascistische en pacifistische kringen. Ze liet het niet bij ideologie… Regelmatig werden er thuis politieke vluchtelingen opgevangen. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog ving het gezin bijvoorbeeld ook 8 jonge Spanjaarden op. Jo werd door iedereen Moeke genoemd. Een koosnaampje dat bovenal ook de ijzeren vastberadenheid weerspiegelde waarmee ze in de meest barre omstandigheden voor iedereen zorg bleef dragen…
Wereldoorlog 2 zette het militante gezin volledig op z’n kop. Zoon Tom sneuvelde tijdens een Duitse luchtaanval en vier van de vijf andere kinderen werden gevangen gezet. Vader Alex verdween al gauw na de uitbraak van de oorlog naar Duitsland. Hij zou overlijden in kamp Mauthausen… Jo beredderde de zaken zo goed en kwaad als ze kon. Ze bleef zich volop inzetten voor haar medemens. Terwijl haar kinderen opgepakt werden, hielp ze zelf actief mee in het verzet. Als lid van
het communistische Onafhankelijkheidsfront en de Milices Patriotiques. Ondanks dat de Gestapo haar nauwlettend in het oog hield, slaagde ze er toch in om Sovjetpartizanen, een Oostenrijkse deserteur en een gezochte Belgische verzetsman te herbergen… Jo werd uiteindelijk ook zelf gearresteerd, aan het einde van de oorlog. Ironisch genoeg werd ze in kamp Ravensbrück met haar al eerder gearresteerde dochter Annette herenigd… Zelfs in die omstandigheden verrichtte ze kleine mirakels. Op wonderbaarlijke wijze slaagde ze er in het kamp in om een clandestien kerstfeest te organiseren, voor de honderden opgesloten kinderen…
Jo overleefde de oorlog. Als overtuigd communiste zou ze in de jaren ’50 nog nauwlettend in het oog gehouden worden door de Belgische staat. In volle Koude Oorlog dreigde die er even mee om haar het land uit te zetten. Het zou er uiteindelijk niet van komen. Jo overleed in 1960. In Schaarbeek. Tot aan haar eigen dood, in 1997, bleef dochter Annette moedig getuigen over de gruwelen van de oorlog en de ontmenselijking door de fascisten… Vandaag is er nog het ouderlijk huis met gedenkplaat aan de Plaskylaan; een opmerkelijk huis dat het opmerkelijke verhaal van Jo en haar familie alle eer aan doet.
— Kurt Deswert
Laatste foto van Jo met haar man en kinderen in 1941. Alex leefde toen al ondergedoken en is korte tijd later gearresteerd door de Gestapo
