Over slimme steden, technologie en literatuur
Met Smart Cities (Lannoo, 2016) schreef Pieter Ballon een handboek voor de slimme stad. Het boek ontdeed het concept Smart Cities van haar utopische en dystopische clichés en beschreef wat effectief mogelijk is.
Met De stad is een boek (Lannoo, 2019), drie korte essays over slimme steden, technologie en literatuur, krijgen onze vragen (onze angsten of onze hoop, naargelang … ) een plaatsje in een cultuurhistorisch perspectief. Een beetje à la Alessandro Baricco, in De Barbaren (2006) en The Game (2018), probeert hij wat razendsnel en ogenschijnlijk chaotisch rondom ons in een hoogtechnologische samenleving verandert, in een breder proces te plaatsen en begrijpen. De geschiedschrijving van het heden. Wel met iets meer optimisme dan Baricco.
Ballon zoekt in de literatuur wat de essentie van de stad is. Het is een plaats waar je je verliest en verrast wordt, het is een publieke ruimte, het is ook een herkenbaar en leesbaar houvast. “De stad als reis, als gezelschap en als boek” dus. Vervolgens meent hij telkens dat de nieuwe technologieën die in smart cities worden gebruikt geen bedreiging hoeven te zijn (ook geen wondermiddelen trouwens). Deze technologieën bieden wel de mogelijkheid om de essentie van de stad te versterken. Het is een kwestie van politieke en maatschappelijke keuzes. Om één voorbeeld te geven: de algoritmen die de applicaties bepalen die ons via onze smartphone handig door de stad begeleiden (wat we kopen, wat we eten, wie we ontmoeten, wat we bezoeken, hoe we ons verplaatsen, …) kunnen evengoed verrassing en ontdekking, of recht op het vergeten van de historiek, … omvatten.
De openheid van het innovatieproces, het regelgevend kader over data (welke data delen we met wie), de transparantie en controle van het algoritmes van AI (Artificial Intelligence) leerprocessen, zijn keuzes. Er hoeft geen fataliteit te zitten in de toepassing van nieuwe technologieën.
Het is dus een boek bol van de literaire verwijzingen. Een boek die de curiositeit van de boekenwurm en de stedeling weet te prikkelen, terwijl hij wordt ingeleid in de wereld van de slimme stad, en dat — voor vele lezers geen onbelangrijk detail — zonder dat er enige voorkennis over de nieuwe slimme technologieën vereist is.
De stad is een boek van Pieter Ballon verscheen bij LannooCampus en telt 98 bladzijden. Het is te koop in de boekhandel of via lannoo.be .
Uit Kortweg 88 – augustus 2021